خانواده: Liliaceae
نام علمی: Tulipa Gesneriana
نام انگلیسی: Tulip
نام فارسی: گل لاله
زادگاه: آسیا
معرفی گل لاله:
زادگاه اصلی آن آسیای مرکزی، سیبری، مغولستان چین است. نمونه های وحشی آن در قسمت های مختلف ایران به ویژه سلسله کوه های زاگرس و البرز وجود دارد. این حنس در ایران 18 گیاه علفی سوخدار با گلهای زیبا دارد و گونه های انحصاری ایران شاملT. harazensis ، T. Montana ،T. ulophylla و T. urumiensis هستند. تولید کننده اصلی آن هلند است.
لاله گیاهی چند ساله و پیاز دار است که به خانواده Liliaceae و راسته Liliales تعلق دارد. این گیاه در حدود 109 گونه دارد و بومی نواحی جنوب اروپا، شمال آفریقا، آناتولی، ایران و شمال غربی چین است.
اکثر انواع لاله که امروزه مورد کشت و کار قرار می‌گیرد از گونه Tulipa gesneriana بدست آمده‌اند. کاشت این گیاه در مزارع گل مناظری زیبا و بدیع خلق می‌کند و می‌توان برخی از نمونه های آن را به عنوان گیاهی گلدانی نیز پرورش داد.
ارتفاع گل لاله بسته به گونه آن از 10 سانتیمتر تا 71 سانتیمتر متفاوت است. معمولا در انتهای هر ساقه لاله یک گل تشکیل میشود اما گونه‌هایی نیز وجود دارند که در انتهای هر ساقه چندین گل شکل می‌گیرد.
گل لاله سه گلبرگ و سه کاسبرگ دارد و کاسبرگها هم شکل و هم رنگ گلبرگها هستند به طوری که به نظر می‌رسد این گیاه شش گلبرگ دارد.
رنگ گلبرگها نیز بسیار متنوع و متفاوت است و می‌توان گفت که تنها رنگ آبی خالص در بین این گلها وجود ندارد. گل لاله می‌تواند بذر نیز تولید کند و از بذرها گاهی در تکثیر گیاه نیز استفاده میشود.
نام گل لاله از کلمه لال یا همان کلمه لعل از زبان سانسکریت به معنی «قرمز» گرفته شده است.
واژه? لاله امروزه به گل های پیازداری گفته میشود که نام علمی آنها تولیپا و از راسته? سوسن سانان و از تیره? سوسنیان است و کاسه و جام آن تشکیل جامی کامل می دهد.
شک نیست که واژه? لاله به لال که به معنی «سرخ» است وابسته‌است و گلی که لاله خوانده شده به مناسبت همین رنگ است.
?
گل لاله دارای تاریخی طولانی است، گل لاله در کشور ایران و ترکیه به صورت وحشی در کوهپایه‌ها وجود داشته است.
تا اینکه گل لاله در اوایل سال 1554 م توسط امپراتوری عثمانی به اروپای شرقی منتقل شد و در سال 1562 به هلند نیز رسید.
هلندی ها به دلیل زیبایی شیفته این گل شدند و شروع به کاشت و پرورش این گل نمودند.
کاشت گل لاله:
بیشتر لاله ها برای بازار در ابتدای فصل بهار تولید می شوند. تولید گلخانه ای نیازمند دمای کنترل شده و خزانه های پیش رس کردن است و در زمانی که مراحل پیش از گلخانه در شاسی های سرد قابل انجام باشد. لوازم کنترل دمایی برای رساندن محصول به بازار با هدف یک مناسبت زمانی خاص، نیاز خواهد بود.
یکی از گرایش های جدید استفاده از روش های کشت بدون خاک در تولید پیازها و بخصوص لاله است و حداقل در آینده نزدیک پیش رس کردن گلخانه ای به این روش انجام خواهد شد.
برای پیش رس کنندگان در بسترهای فضای باز، ممکن است بازار تحت تاثیر روش های کشت و کار باشد، اما بازار کیفیت گل ها و زمان رسیدن گلها به بازار به شدت وابسته به دمای محل پرورش است.
از طریق در آوردن پیاز بوته اصلی از خاک و جدا کردن پیازچه های نوچه اطراف پیاز مادری و کاشت بذر کاملا تازه ارقام جدید تکثیر و ازدیاد می شوند.
?
کاشت لاله روی زمین:
ازدیاد لاله ها به وسیله پیازچه هایی است که در اطراف پیاز مادر بیرون می آیند که در اوایل مهرماه پیازها را به عمق 10 سانتیمتر و به فاصله 20 سانتیمتر از هم در روی زمین های سبک و سالم و رو به جنوب می کارند. در زمستان با برگ خشک روی آنها را می پوشانند. پس از دفع سرما آنها را بر می دارند.
گل آن در فروردین و اردیبهشت به دست می آید. پس از تمام شدن گل ها، ساقه گل دهنده را بریده و برگها را که تا تیر ماه باقی می ماند به حال خود می گذارند. در این زمان که برگها خشک می شوند، پیازها را کنده و تمیز می نمایند، پیازهایی را که مواد غذایی آنها تمام شده دور می ریزند و پیازهای سالم را در محل خشک و هوادار قرار می دهند و تا زمان کشت نگه میدارند.
تکثیر گل لاله:
تکثیر لاله با استفاده از سوخ انجام می شود که در گلدان یک سوخ و در باغچه 8-10 سوخ را به طور گروهی می کارند. هنگام کاشت سوخ از مهر ماه تا آذر ماه می باشد. در اوایل دوره رشد نباید کم آبی ببیند. شروع برداشت پیازها (سوخ ها) از اواسط خرداد است که تا اواسط تیرماه ادامه دارد. سوخکها را قبل از تمیز و درجه بندی کردن بهتر است خشک نمود.
سوخهایی که قطر آنها بیش از 1 سانتی متر است معمولا برای تولید گل بکار می روند و سوخک های کوچکتر کاشته می شوند تا رشد کرده و به اندازه گل دهی برسند.
در صورت تکثیر با بذر 4-6 سال بعد گل میدهد و کشت در بهار بلافاصله بعد از رسیدن صورت می گیرد. گل های لاله هرساله کوچکتر می شود. معمولا پس از 3 سال سوخ ها را حذف می کنند. سوخکها 3 سال زمان لازم دارند تا گل بدهند.
برای کشت در باغچه ارقام بخصوصی وجود دارد که معمولا دارای پیازهای کوچکتری نسبت به انواع گل بریده هستند. فصل گل کردن از اواخر اسفند تا اواخر اردیبهشت می باشد. هنگامی که پیازهای لاله برداشت می شوند مریستم نوک پیاز را بایستی رویش داد و یا با پیش رس کردن پیاز نیاز به گذراندن یک سلسله متناوب سرما و گرما داد و تشکیل گل اولیه در داخل پیاز صورت می گیرد.
?
اندام زایی در Corgamgenesos را پس از برداشت پیاز با زمانی بالا کنترل می نمایند. پیازهایی که برای گل دادن تولید می شوند بایستی در اواخر مهر تا اواسط آبان کاشت و پیازهای گلدانی را از اول مهر تا آخر آبان میکارند. در موقع کاشت پیاز لاله نوک پیاز بایستی حدود 5 / 2 سانتیمتر زیر سطح خاک قرار گیرد.
مهمترین عامل در تشکیل گل و نمو آن در گونه های پیازی دما می باشد
اگرچه نور بعنوان عامل کنترل کننده نیست ولی برای پیش رس کردن و بهبود کیفیت گل و گیاهان گلدانی موثر است.
در لاله تشکیل برگها ارتباط خیلی نزدیکی به اندازه پیاز دارد. در لاله هنگامی که پیاز برای تشکیل گل خیلی کوچک است فقط یک برگ تولید می کند. هنگامی که اندازه پیاز به حد گل کردن می رسد حداقل 3-5 برگ دارد
بعد از گل کردن با شروع سرما برگها زرد شده و خزان می کند. در مورد لاله پیش از کشت بایستی پوسته قسمت زیر پیاز به دقت کنده شود. اگر کنده نشود 5-15 درصد از پیازها فاسد میشود.
برای تولید گل در یک موقع مشخص می توان پس از کاشت سوخ، یک گلدان یا پلاستیک سیاه به طور واژگون روی نوک سوخ قرار داد تا نور نبیند.
در ساقه گل دهنده در این صورت بالا می آید و نور نمی بیند و ریشه ها بیشتر رشد می کنند پس از مدتی گلدان یا پلاستیک برداشته میشود و گیاه در اندک مدتی گل میدهد. گاهی سوخ را در گلدان می کارند و همچنان که نوک سرخ رشد می کند روی آن ماسه می ریزند.
بطوریکه ماسه مرتبا روی شاخساره را می پوشاند. در این صورت به دلیل نبود نور شاخساره کم رنگ شده و وقتی آن را در شرایط نور قرار دهیم در عرض 1-2 روز گل می دهد.
به این کار در انگلیسی فرسینگ” می گویند (اگر بخواهند پیازها خیلی پیشرس شوند گیاهان را در مکانی تاریک تا پدیدار شدن میانگره پایین قرار میدهند. پس از آن گیاه را در معرض نور قرار میدهند و بلافاصله بعد از آن گل میدهد.
کاشت لاله روی زمین:
ازدیاد لاله ها به وسیله پیازچه هایی است که در اطراف پیاز مادر بیرون می آیند که در اوایل مهرماه پیازها را به عمق 10 سانتیمتر و به فاصله 20 سانتیمتر از هم در روی زمین های سبک و سالم و رو به جنوب می کارند. در زمستان با برگ خشک روی آنها را می پوشانند. پس از دفع سرما آنها را بر می دارند.
گل آن در فروردین و اردیبهشت به دست می آید. پس از تمام شدن گل ها، ساقه گل دهنده را بریده و برگها را که تا تیر ماه باقی می ماند به حال خود می گذارند.
در این زمان که برگها خشک می شوند، پیازها را کنده و تمیز می نمایند، پیازهایی را که مواد غذایی آنها تمام شده دور می ریزند و پیازهای سالم را در محل خشک و هوادار قرار می دهند و تا زمان کشت نگه میدارند.
امیدواریم که توانسته باشیم گل لاله را به خوبی به شما معرفی کرده باشیم. برای آشنایی بیشتر با گل لاله پیشنهاد میکنم مقاله خواص و آفات گل لاله را نیز مطالعه کنید.