نام رایج : نرگس
نوع : پیاز دار
قد گل : 30 تا 60 سانتی متر
رنگ شکوفه : زرد
نوع گل : برجسته و جلوه دار
نام انگلیسی: Lonquil, Daffodil, Narcissus
خانواده: Amaryllidaceae
نام علمی: Narcissus
گل نرگس از خانواده آماریلیس یا مارچوبه‌ای‌هاست. گل‌هایی مثل نسرین یا آماریلیس، گل مریم، خورشیدی و آگاو با او هم‌خانواده هستند.
یک گیاه پیازی است و گلهای زیبای معطر آن جزو ارزشمندی‌های پاییز و زمستانند. این گل همراه گلهای یخ، کاملیا و یاسمن زمستانی به چهار رفیق مقاوم به سرمای شدید مشهور شده‌اند.
نرگس دو نوع است. یک نوع آن تاج بزرگی دارد و تک گل است و نوع دیگر تاج کوچک و گل‌هایش به صورت خوشه‌ای هستند.
بیشتر نرگس‌های ایرانی از دسته دوم هستند و به نام‌های نرگس شهلا، نرگس مسکین، نرگس پرپر، هزار پر یا شصت پر و نرگس نروک یا پنجه گربه‌ای معروفند که نرگس شهلا محبوب‌ترین شان است. البته طبقه‌بندی‌های دیگری هم برای این گل وجود دارد که آن‌ها هم بر اساس طول تاج گل و تعداد گل هستند.
?
نام لاتین نرگس، Narcissus، از یک باور قدیمی یونانی گرفته شده است. در این افسانه گفته شده که یک حوری زیبا به نام “اکو”، عاشق یک جوان یونانی به نام “Narcissus شده بود. اما او به اکو گفت که برود و او را تنها بگذارد.
اکو با قلبی شکسته او را ترک کرد و با یادی از آن جوان زیبا به زندگی خود ادامه داد. وقتی این ماجرا به گوش Nemesis، الهه‌ی انتقام گیری در یونان باستان رسید نارسیسس را فریب داد و به داخل یک استخر بزرگ انداخت.
گل نرگس از دسته گیاهان پیازی و جزو زیباترین و خوشبوترین گلهای موجود در طبیعت است که بویش از فاصله ها، انسان را سرمست می کند. این گل زیبا با عطر و بوی فریبنده گل خاطره ها و یادهاست. گلهای نرگس در انواع و رنگهای مختلفی وجود دارند که معمولا سفید و زرد و یا دو رنگ هستند.
این گل جایگاه خاصی در ادبیات، افسانه ها و قصه های ایران زمین دارد و در بسیاری از مناطق ایران مانند شهر بهبهان در استان خوزستان شهر کازرون در استان فارس و حاشیه های دریاچه پریشان، پراکنده شده است.
نرگس نباتی است دائمی با پیازهای کشیده گلابی شکل که پیازها دارای ورقه های فلسی و مطبق هستند و دارای مواد سمی از نوع آلکالوئیدها می باشند . عطر نرگس شاداب کننده است و برای مخاط و سینوس ها مفید است و از سرماخوردگی جلو گیری می کند.
گل نرگس از آسان ترین گیاهانی است که می توان آن را به شکوفه واداشت هرچند نگهداری و کاشت آن نیاز به حوصله و مهارت دارد.
انواع مختلف گل نرگس:
1) نرگس سه گانه ( Triandrus Daffodils ):
هر ساقه از این نرگس، حداقل دو گل زیبا دارد که به زیبایی به هم گره خورده اند و کمی شبیه گل فوشیا ( گوشواره ای) هستند. گلبرگ‌های بیرونی به سمت پایین تا شده اند و ظاهر زیبایی به آن داده اند. نرگس سه گانه بویی خوش و میوه مانند دارد. او برای باغچه، بریدن، دسته گل و سنگفرش کردن بسیار مناسب است.
?
2) نرگس تاج شکافته ( Split corona Daffodils ):
این نرگس، ظاهری عجیب دارد و به سایر انواع نرگس‌ها شبیه نیست.شیپور میانی تا وسط دارای شکافتگی است و برخلاف سایر نرگس‌ها که شیپوری بسته دارند، این شیپور ظاهری باز و آزاد دارد. به همین دلیل اکثر آن‌ها بیشتر اینکه شبیه نرگس‌ها باشند، به گل ختمی شبیه اند. این گل بسیار خیره کننده است و با رنگهای زیبای خود، می‌تواند ظاهر متفاوتی به باغچه شما بدهد.
?
3) نرگس شاعری ( Poeticus Daffodils ):
این گلهای درخشان، گلبرگ‌های سفید دارند و یک نوار باریک قرمز، نوک شیپور میانی آن‌ها را تزیین کرده است. کمی بوی تندی دارند و یکی از مقاوم‌ترین انواع نرگس‌ها هستند. برای مناطق سردتر مناسب اند و به خوبی در باغچه رشد می‌کنند. آن‌ها برای دسته گل فوق العاده هستند.
?
4) نرگس وحشی ( Jonquilla Daffodils ):
این نوع نرگس، عاشق آفتاب سوزان تابستان است. به همین دلیل برای شهرهای گرم کشورمان بسیار مناسب است. پیاز این گل به خوبی با محیط تطابق پیدا می‌کند و نرگس‌های خوش رنگ و متفاوتی را به وجود می‌آورد. روی هر ساقه‌ی ظریف سبزرنگ او، چندین نرگس خوش بوی کوچک رشد می‌کند.
?
5) نرگس شیپور بزرگ ( Large Cupped Daffodils ):
این نوع نرگس، مقاوم‌ترین نرگس موجود است و تقریبا برای هر منظوری مناسب است. مثل سنگفرش کردن باغچه، چیدن، دسته گل، تزیین ماشین عروس و … . او تنوع رنگی بالایی هم دارد : سفید، تمام درجات رنگ زرد، نارنجی، قرمز و صورتی. هر شاخه آن یک گل نرگس دارد.
?
6) نرگس تازتا ( Tazetta Daffodils ):
نرگس تازتا در هر ساقه خود، تعداد زیادی گل کوچک دارد. عطر این نرگس شیرین و دلنشین است. آن‌ها می‌توانند چندین سال بدون کاهش تعداد و کیفیت نرگس های زیبا به شما هدیه دهند. مثل تمام انواع نرگس برای تزیین باغچه مناسب اند و حتی می‌توانید آن‌ها را به صورت شاخه ای خریداری کنید.
?
7) نرگس شیپور کوچک ( Small cupped Daffodils ):
رنگ زیبای این نرگس، او را به یک گل متفاوت و خاص تبدیل کرده است. عمر طولانی دارد و می‌تواند سال‌ها به گل دادن خود ادامه بدهد. آن‌ها برای تزیین باغچه بسیار مناسب اند و ترکیب رنگ زیبایی را با سایر گلهای بهاری ایجاد می‌کنند. همچنین می‌توانید آن‌ها را به صورت شاخه ای و در گلدان و دسته گل خود داشته باشید. هر ساقه از این نرگس، یک گل را پرورش می‌دهد. قد شیپور آن از قد سایر گلبرگ‌ها کوتاه‌تر است.
?
8) نرگس مینیاتوری ( Miniature daffodils ):
این گل، ترکیبی از انواع مختلف نرگس‌های کوچک است که با هم تا حدود 15 سانتی متر رشد می‌کنند. او برای باغچه‌های سنگی، فاصله بین ریشه درختان و تحریک رشد گیاهان باغچه مناسب است. اگر بالکنی با نورگیر خوب دارید، می‌توانید این نوع نرگس را در یک گلدان مناسب بکارید، البته باید در زمستان او را از یخ زدن محافظت کنید. پیازهای متفاوتی برای این گل وجود دارد، که هر کدام بیش از دو ساقه نرگس ایجاد می‌کند.
9) نرگس شهلا ( Trumpet Daffodils ):
این نوع نرگس، یکی از کلاسیک‌ترین گل‌هاست. نرگس ترومپتی، بهترین نوع نرگس برای سنگفرش کردن باغچه است. هر شاخه‌ی آن، شامل یک گل بزرگ و جذاب زردرنگ است. معمولا برگ آن‌ها سبز-خاکستری است و حدودا 3-2 سانتی متر است. اگر شیپور گل نرگسی بلندتر از گلبرگ‌های آن بود، در این دسته قرار می‌گیرد.
?
10) نرگس پرپر ( Double Daffodils ):
به جای یک شیپور، مرکز این نرگس از گلبرگ‌های خودش تشکیل شده است و به همین دلیل کمی شبیه به گل رز است. هر ساقه از این گل، می‌تواند حدود 20 نرگس روی خود داشته باشد. به همین دلیل برای سنگفرش کردن باغچه و یا چیدن بسیار مناسب است.
?
انواع گل نرگس در ایران:
دو نوع عمده گل نرگس در ایران نرگس شیراز و نرگس شهلا هستند و بقیه گل های نرگس در رنگ های سفید تا نارنجی دیده می شوند . شیپور وسط گل نرگس از گلبرگ های آن پر رنگ تر است وقسمتی از پرچم تغییرشکل داده آن می باشد.
در کشور ما ایران، انواع مختلفی از گل نرگس رشد می‌کند و امکان کاشت و پرورش آن وجود دارد، که از آن جمله نرگس شهلا، نرگس مسکین، نرگس شیراز، نرگس پرپر، هزار پر یا شست پر و نرگس نروک یا پنجه گربه ای را میتوان نام برد.
نرگس بسته به نوع آن در زمان های مختلفی گل می دهد مثلا نرگس شیراز که دارای عطر و بوی منحصر به فردی است در اواخر پاییز تا اواسط بهار گل می دهد ،نرگس شهلا که گلبرگ های زردی دارد و دارای شیپور بزرگی دروسط گلبرگ هاست در اواخر زمستان تا اوایل بهار گل می دهد . نرگس حتی نسبت به زنبق هم به سرما مقاوم تر است.
امیدواریم توانسته باشیم گل نرگس و انواع آن را به خوبی به شما معرفی کرده باشیم. برای کسب آگاهی بیشتر از این گل پیشنهاد میکنم مقاله آفات و نحوه پرورش گل نرگس را نیز مطالعه کنید.